(Creidiúint Grianghrafadóireachta: Andreas Brandl)

Gearrbheathaisnéis: Is taibheoir Éireannach a rugadh sa Nigéir é Mufutau Yusu a bhí ar stáitse den chéad uair agus é 18 bliana d’aois in Amharclann Rince Nua-aimseartha na hÉireann. Ba é seo an chéad saothar a léirigh sé ar son an chompántais agus bhí tuilleadh le teach uaidh fós.

Chláraigh sé ar chlár fochéime ceithre bhliana ina dhiaidh seo in Salzburg Experimental Academy of Dance. Ón uair a bronnadh céim air in 2016, d’oibrigh Yusuf go neamhspleách le cóiréagrafaithe agus compántais éagsúla, chomh maith lena shaothair ealaíonta féin a fhorbairt i gcomhair earnálacha na stáitse agus na scannánaíochta.

Tá sé lonnaithe idir Éirinn agus an Bhruiséil faoi láthair, áit ina n-oibríonn sé le cóiréagrafaí de chuid na Beilge Wim Vandekeybus/Ultima Vez. Bronnadh an Dámhachtain Sparánachta Damhsa ar Mufutau in 2020 agus tá sé ag baint úsáid as an dámhachtain seo chun taighde a dhéanamh ar a shaothar féin agus é a fhorbairt.

Cad a rinne tú le do Dhámhachtain Sparánachta?

Bhain mé úsáid as an dámhachtain seo chun taighde agus páirtfhorbairt a dhéanamh ar shaothar nua darb ainm Òwe (teideal oibre). Is rince aonair é seo a dhéanann iniúchadh ar mo chartlann féin agus a bhfuil sé mar aidhm aige mo chartlann phearsanta a dhíchódú ó thaobh na cartlainne sinseartha de agus chun gnéithe éagsúla na cartlainne a fhiosrú, ón digiteach go dtí an deasghnáth, ón mbeo go dtí an plaisteach agus ón duine aonair go dtí an comharghrúpa.

Cén chaoi a ndeachaigh Dámhachtain Sparánachta i bhfeidhm ort mar ealaíontóir/ ó thaobh na gairme de?

Bhí an dámhachtain seo ríthábhachtach domsa, agus do mo ghairm bheatha go háirithe de réir mar a iarraim triail a bhaint as réimse na cóiréagrafaíochta. Tá sé tar éis an t-am agus an spás a chur ar fáil dom chun taighde a dhéanamh agus na smaointe a thaitníonn liom mar chóiréagrafaí a fhiosrú. Is deis í seo nach bhfaigheann formhór na ndaoine a bhfuil fonn orthu dul isteach sa chóiréagrafaíocht. Ba thabhartas ó Dhia é dom í a fháil agus mé i mbun aistrithe faoi láthair.

Conas a dhéanfá cur síos ar do phróiseas cruthaitheacha?

Nílim tar éis próiseas cruthaitheacha ar leith a phearsantú go fóill ach is minic a thosaím le smaoineamh, mothúchán nó próiseas smaointeoireachta a bhfuil fonn orm é a fhiosrú tuilleadh agus é a chur in iúl. Cuireann na coincheapa seo eolas ar phróiseas ar bith a leanann iad. Is amharc-ealaíontóir mé agus d’fhéadfainn laethanta a chaitheamh ag brionglóideach faoi íomhánna nó radhairc a bhfuil fonn orm iad a léiriú i seó, a chiallaíonn gur féidir dul i mbun oibre i stiúideo agus píosa críochnaithe ar intinn agam, sula gcuirim tús le próiseas ar bith fiú. Mar sin féin, táim ag foghlaim gan a bheith rócheanúil ar na híomhánna seo agus cead a thabhairt dom féin léim sa dorchadas.

Céard é, dar leat, an dúshlán is mó atá agat mar ealaíontóir?

Féinmhuinín agus an iomarca machnaimh.

Cad í an chomhairle ab fhearr a cuireadh ort nuair a bhí tú ag teacht chun cinn mar ealaíontóir?

Mo chuid ama a ghlacadh le gach rud, ní thagann aon mhaitheas as deifir a dhéanamh, gó háirithe i lár próiseas cruthaitheachta.

Is féidir rud ar bith a dhéanamh nó a bhaint amach más féidir é a shamhlú.

Bí dílis don fhís agus don fhonn atá agam, ná géill i dtaca na físe ach amháin más gá.

Cad é an duine/rud faoi leith a chuaigh i bhfeidhm is mó ar do chleachtas?

Is iomaí rud a théann i bhfeidhm orm ó thaobh na hinspioráide de — leabhair, scannáin, amharc-ealaíona agus ealaíona plaisteacha. Is dóigh liom go mbraitheann sé ar an ngiúmar atá orm ag an am, an méid atá ar siúl agam nó an próiseas smaointeoireachta, maidir le mo shaol féin nó ceisteanna domhanda reatha. Tá aistí criticiúla maidir le litríocht Phan-Afracach agus na hamharc-ealaíona á léamh agam faoi láthair, agus táim ag iarraidh taitneamh a bhaint as cuid de shaothar Giorgio de Chirico. Creidim go rachaidh gné ar leith iontu i bhfeidhm ar an obair atá á dhéanamh agam faoi láthair, bíodh sé scannán a mbreathnóinn air amárach nó píosa ceoil a n-éistfinn leis. Go bunúsach, is féidir tionchar nó inspioráid a aimsiú in áit ar bith má bhíonn intinn oscailte agam ina leith.

Cad a dhéanfaidh tú anois?

Faoi láthair táim sna céimeanna deiridh forbartha i mo shaothar aonair agus tá taighde á dhéanamh agam ar shaothar nua.